ჩვენ საკუთარი შიშის ტყვეობაში ვიმყოფებით და
იმაზე, რომ კიბო სულაც არ გახლავთ ისეთი საშინელი და იმდენად გავრცელებული დაავადება, როგორც ხშირად ჰგონიათ, რომ იგი საკმაოდ „დემონიზირებულია“ და სწორედ ამიტომ არის სახიფათო. არც ის წარმოადგენს საიდუმლოს, რომ უამრავი ადამიანი მხოლოდ იმის გამო არ იტარებს სამედიცინო გამოკვლევებს, რომ მას შესაძლოა კიბო აღმოაჩნდეს და ურჩევნიათ არაფერი იცოდნენ, ვიდრე „განწირულის“ დაღი ატარონ.
ამასთან, მოზრდილ მოსახლეობაში სიკვდილიანობის 50-55% გულსისხლძარღვთა დაავადებებზე მოდის. კიბო საიქიოში სამჯერ ნაკლებს ისტუმრებს - სულ 17%-ს, მაგრამ ვის ახსოვს ეს? ბრიტანელმა მეცნიერებმა გამოთვალეს, რომ თუკი, ბოლოს და ბოლოს, კიბოს წამალს გამოიგონებენ და ეს დაავადება არსებობას შეწყვეტს, კაცობრიობის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა მხოლოდ ერთი წლით გაიზრდება, მაგრამ თუ ზედმეტი წონის პრობლემას გადაწყვეტენ, ადამიანები მთელი ოთხი წლით უფრო მეტ ხანს იცოცხლებენ! აქედან კი რა გამოდის? ის, რომ კიბო არც ისე საშიშია, როგორც მას ხატავენ...
არსებობს მითი იმის შესახებ, რომ კიბოს წამალი უკვე არსებობს. უბრალოდ, ექიმები და ფარმაცევტები უმალავენ მას მოსახლეობას, რათა ზღაპრული მოგება არ მოაკლდეთ, ონკოლოგიურ ავადმყოფთა მკურნალობა ხომ ძალზე ძვირი ჯდება. მაგრამ საბედნიეროდ, თუ სამწუხაროდ, არავითარი შეთქმულება არ არსებობს, ისევე, როგორც არ არსებობს კიბოს უნივერსალური წამალი. ეს დასახელება ხომ ავთვისებიან წარმონაქმნთა ორასზე მეტ სახესხვაობას აერთიანებს.
ყოველ სიმსივნეს განსხვავებული ზრდის თავისებურებები და კლინიკური გამოვლინებები აქვს, ანუ ეს ორასზე მეტი სხვადასხვა დაავადებაა და ყველას თავისებური მკურნალობა ესაჭიროება. გავრცელებული აზრი იმის შესახებ, რომ სწორედ საკუთარი ცხოვრებით უკმაყოფილება იწვევს სიმსივნურ დაავადებებს, ცხადია, საკამათოა და ოფიციალური მედიცინა მას ბოლომდე არც იზიარებს. მაგრამ საკმარისია შინაურულად დაველაპარაკოთ ამა თუ იმ ონკოლოგს, რომ კულუარულ საუბრებში იგი გულწრფელად აღიარებს: კიბო უიღბლო, სასოწარკვეთილი ადამიანების დაავადებაა, რომლებმაც დაკარგეს ცხოვრების ინტერესი და გამუდმებით სტრესს განიცდიან. ფსიქოლოგებს კი ეჭვი არ ეპარებათ - ონკოლოგია ნეგატიური ენერგიის დაგროვების შედეგია.
იგი ჭამს ორგანიზმს, ადამიანის სული და სხეული ხომ ერთმანეთთან მჭიდრო ურთიერთკავშირშია. აღსანიშნავია, რომ ამ ფაქტს ადამიანებმა უძველესი დროიდან მიაქციეს ყურადღება. პირველი ცნობები ამის შესახებ ჯერ კიდევ ძველეგვიპტურ პაპირუსებში გვხვდება. ჩვენი წელთაღრიცხვით მე-2 საუკუნეში რომაელმა ესკულაპმა გალენმა შენიშნა, რომ გულმხიარული
ქალები გაცილებით ნაკლებად ავადდებიან კიბოთი, ვიდრე ის ქალბატონები, რომლებიც უმეტესად სევდიან განწყობაზე არიან.
თითქმის თხუთმეტი საუკუნის შემდეგ კი მისმა ინგლისელმა კოლეგამ, ექიმმა ჯონ ჰენდრონმა თავის სამედიცინო ტრაქტატში პირდაპირ მიუთითა კიბოსა და „იმ ცხოვრებისეული ტრაგედიების ურთიერთკავშირზე, რომლებიც დიდ უსიამოვნებებსა და კაეშანს იწვევენ“ . იმავე აზრს გამოთქვამდნენ ექიმები მე-18 და მე-19 საუკუნეებშიც. თავიანთ შრომებში ისეთ ფენომენებს, როგორებიცაა „პირქუში ხასიათი“ , „სულიერი განცდები“ , „აუხდენელი ოცნებები“ , „იმედგაცრუება“ , „ძლიერი მღელვარება“ - კიბოს თანამგზავრებს უწოდებენ და ხშირად მის პირდაპირ მიზეზებადაც კი მიიჩნევენ!
პირველი სერიოზული სამუშაო, რომელიც მიეძღვნა ადამიანის ნეგატიური ემოციებისა და ონკოლოგიის შესაძლო კავშირს, ჩაატარა ინგლისელმა ექიმმა სნოუმ, 1893 წელს. მისი 250 ონკოლოგიური პაციენტი ქალიდან 156-მა ასეთი რამ განაცხადა: ავადმყოფობას წინ უსწრებდა სერიოზული უსიამოვნებები და ახლობელ ადამიანთა დაკარგვა. 43 ქალბატონს კიბო, შესაძლოა, განუვითარდა რაღაც მექანიკური დაზიანებების შედეგად, თუმცა ამ ჯგუფიდან 15-მა ქალმა სავარაუდო მიზეზებად ასევე დაასახელა მათ თავს დატეხილი უბედურებები.
32-მა პაციენტმა თავისი უკიდურესი გაჭირვება აღიარა და წუხდნენ, რომ იძულებული იყვნენ მძიმე სამუშაოები შეესრულებინათ. და მხოლოდ 19-მა ავადმყოფმა ვერ შეძლო, სნეულების გამომწვევი მიზეზები დაედგინა. ამ მონაცემთა საფუძველზე სნოუ შემდეგ დასკვნამდე მივიდა: „კიბოს სხვადასხვა ფორმის გამომწვევი ყველა შესაძლო მიზეზიდან შედარებით მძლავრია ნევროტიკული ხასიათის მიზეზები. მათგან ყველაზე ხშირია სულიერი განცდები, რასაც მოჰყვება გაჭირვება და ქანცის გამწყვეტი შრომა“ .
მე-19 საუკუნის ბოლოსა და მე-20 საუკუნის დასაწყისში მოღვაწე ექიმები ადამიანის ემოციური მდგომარეობისა და კიბოს კავშირის თაობაზე საოცრად ერთსულოვნები იყვნენ, მაგრამ პროგრესმა ანესთეზიის, რადიო, ხოლო შემდეგ ქიმიოთერაპიის, აგრეთვე ახალი ქირურგიული მეთოდების „სახით“ წერტილი დაუსვა მსგავს გამოკვლევებს.
ამიერიდან ორი მიმართულება - ფსიქოლოგია და ფიზიოლოგია - თავთავიანთი გზით წავიდა, ჩვენ კი მივიღეთ ამ სნეულების საოცარი შიში და მისი წარმოქმნის მიზეზთა სრული გაურკვევლობა... თუმცა, ცხადია, ისინი იყვნენ და არიან კიდეც - ენთუზიასტები, რომლებიც ემოციური მდგომარეობისა და კიბოს კავშირს იკვლევენ. ოფიციალურ სამედიცინო წრეებში დამკვიდრებული ჩვეულების თანახმად, მათ ნაშრომებს სკეპტიკურად ეკიდებიან, თუმცა მათ ეს სულაც არ აღელვებთ.
ელიდა ევანსი - კარლ იუნგის მიმდევარი - ერთ-ერთი ასეთი მკვლევარი იყო. ონკოლოგიურ ავადმყოფებზე მრავალწლიანი დაკვირვებების შედეგად მან ასეთი რამ დაასკვნა: „კიბო - ეს გახლავთ პაციენტის ცხოვრებაში გადაუჭრელი პრობლემების არსებობის სიმპტომი“ . თუ მის ნაშრომებს დავუჯერებთ, ამ სახის ავადმყოფთა რიგები ივსება იმ ადამიანთა ხარჯზე, რომლებიც პირველ ადგილზე გარშემო მყოფთა ინტერესებს აყენებენ და ნაკლებ ყურადღებას აქცევენ საკუთარი ინდივიდუალობის განვითარებას. მათ ხშირად უწოდებენ „წმინდანებს“ , თუმცა სწორედ ისინი ექცევიან რისკის ჯგუფში.
ამერიკელი ფსიქოლოგი ლოურენს ლეშენი კიდევ უფრო შორს წავიდა: კიბოთი დაავადებული 500 პაციენტის გამოკვლევის შემდეგ მან ონკოლოგიური ავადმყოფის ტიპური სურათი შექმნა. მაშ ასე, ამ ადამიანს „არ შეუძლია მრისხანების გამოხატვა, განსაკუთრებით თავდაცვის მიზნით. იგი გრძნობს თავის არასრულფასოვნებას და არ მოსწონს საკუთარი თავი, განიცდის დაძაბულობას ერთ ან ორივე მშობელთან ურთიერთობისას. ტანჯავს უიმედობისა და უმწეობის გრძნობა“ .
იმავე 500 ავადმყოფობის ისტორიის მეშვეობით ლეშენმა გამოავლინა ოთხი მთავარი ასპექტი მათ ცხოვრებაში, ვისაც საშინელი დიაგნოზი დაუსვეს:
„1. ამ პაციენტების ახალგაზრდობა აღინიშნებოდა მარტოობით, მიტოვებულობით, სასოწარკვეთით. ადამიანებთან ზედმეტი სიახლოვე მათ აშინებდათ და სახიფათოდ ეჩვენებოდათ.
2. თავიანთი ცხოვრების ადრეულ პერიოდში პაციენტებმა დაამყარეს ღრმა, მათთვის ძალზე მნიშვნელოვანი ურთიერთობები რომელიმე ადამიანთან ანდა დიდ სიამოვნებას იღებდნენ თავიანთი სამუშაოსაგან. რაღაც დროის განმავლობაში ეს მათი არსებობის აზრად იქცა, ამის გარშემო ვითარდებოდა მთელი მათი ცხოვრება.
3. შემდეგ ეს ურთიერთობები გაქრა მათი ცხოვრებიდან. მიზეზები სრულიად განსხვავებული შეიძლებოდა ყოფილიყო: საყვარელი ადამიანის სიკვდილი ან მასთან განშორება, ახალ საცხოვრებელ ადგილზე გადასვლა, პენსიაზე გასვლა, ბავშვის დამოუკიდებელი ცხოვრების დაწყება და ა.შ., რის შედეგადაც ისევ სასოწარკვეთა დაეუფლათ.
4. ამ ავადმყოფთა ერთ-ერთ ძირითად თავისებურებას წარმოადგენს ის, რომ მათი სასოწარკვეთილება ვერ პოულობს გამოსავალს, ის მათში რჩება. მათ არ შეუძლიათ გადმოანთხიონ ტკივილი, მრისხანება თუ გაბოროტება სხვებზე“ . ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგ კეროლაინ თომასის გამოკვლევებმა დაადგინა კიბოთი დაავადებულთა უმეტესობისათვის დამახასიათებელი კიდევ ერთი თვისება: ისინი განეკუთვნებიან პიროვნების ისეთ ფსიქოლოგიურ ტიპს, რომლისთვისაც დამახასიათებელია უიმედობის მდგომარების განცდა.
საკუთარი თავის ჩიხში მომწყვდევა ადვილია. შემთხვევითი არ გახლავთ, რომ დეპრესია მსოფლიოში ყველაზე გავრცელებული დაავადება ხდება. მაგრამ სასოწარკვეთიდან, სიცოცხლის ინტერესის დაკარგვიდან ონკოლოგიამდე ერთი ნაბიჯია. ამიტომ ყოველი ადამიანი, რომელსაც დიდხანს და ბედნიერად სურს სიცოცხლე, უპირველეს ყოვლისა, საკუთარ თავში უნდა გაერკვეს და დაადგინოს, რას მოაქვს მისთვის სიამოვნება და რა უვსებს გულს სიხარულით. და რა დასკვნა შეიძლება გაკეთდეს აქედან?
ისწავლეთ ბრძოლა დეპრესიებთან, ცუდ გუნება-განწყობასთან და რაც მთავარია - დანაკარგებთან. გიყვარდეთ თქვენი ახლობლები, მაგრამ საკუთარი თავიც არასოდეს დაივიწყოთ. აიმაღლეთ თვითშეფასება, განავითარეთ თქვენი ნიჭი და უნარი. ნუ დაისახავთ დიად მიზნებს - ნუ იქნებით მხოლოდ და მხოლოდ შედეგზე ორიენტირებულნი, ნუ დათრგუნავთ თქვენს ემოციებს, განსაკუთრებით ნეგატიურს, განთავისუფლდით მათგან. ხოლო თუ არ შეგიძლიათ სათანადო ტონით მიმართოთ ადამიანს, რომელმაც შეურაცხყოფა მოგაყენათ, ღიად დაუპირისპირდეთ მას, მაშინ სახლში სპორტული „მსხალი“ მოიწყვეთ, შეუბრალებლად დაუშინეთ მუშტები და ყოველ დარტყმაში ჩადეთ მთელი თქვენი განაწყენება, უსიამოვნებები, გაბოროტება და იმედგაცრუება. თავს ძალზე მკაცრად ნუ განსჯით, პირიქით, სცადეთ შეიყვაროთ საკუთარი თავი.
იცხოვრეთ ლამაზი, სრული ცხოვრებით და ყველაფერი გააკეთეთ, რათა ყოველმა დღემ, შეძლებისდაგვარად, სიხარული მოგიტანოთ. და ყველაზე მთავარი - რეგულარულად ეწვიეთ ექიმს. და მაშინ ვერაგი კიბო თქვენკენ თავისი მარწუხის გამოწვდენასაც კი ვეღარ გაბედავს.
პაატა გეგელაშვილი
ჟურნალი „რეიტინგი“
